Wandelen vinden we heerlijk niet alleen door het bos of op het strand maar ook langs de mooie weilanden aan de rand van onze woonwijk. Afgelopen weekend deed ik zelfs een rondje door de buurt en door de binnenstad van Amersfoort.
Die laatste twee lijken misschien wat saai, maar huisjes kijken vinden we tof en daarbij worden de ‘kale’ straten in het centrum van Amersfoort en in mijn woonwijk Vathorst al door groener. Steeds meer mensen leggen namelijk een geveltuintje aan.
Een geveltuintje is eigenlijk niet meer dan een strookje planten tegen de muur van je huis en zijn vooral geschikt voor straten zonder voortuinen zoals je die vaak ziet in de stad. Door de rij stoeptegels die direct tegen de gevel van het huis aanliggen te vervangen door tuingrond en plantjes breng je meer kleur en groen in de straat en in de stad of wijk waar je woont. Dat staat toch een stuk gezelliger een paar (stok)rozen of klimplanten?
Er zijn dus genoeg voordelen (en nog meer dan we hier noemen) aan het hebben van een groene geveltuin.
Het is dan ook niet zo gek dat veel gemeenten in Nederland stimuleren of zelfs meewerken aan het maken en aanleggen van nieuwe geveltuintjes. Elke gemeente hanteert eigen afspraken hierover.
In de meeste gevallen mogen de geveltuintjes maximaal 45 cm breed en 30 cm diep zijn en mogen planten en bloemen niet over de stoep hangen of hinder veroorzaken aan voorbijgangers.
Voetpaden moeten een vrije doorgang hebben van minimaal 1,2 meter, zodat iedereen er goed langs kan
Voor jouw straat of wijk kunnen er meer of andere regels gelden. En misschien mag jij wel een groter geveltuintje maken : ) ?
Het is daarom ook verstandig voordat je begint met de aanleg van je geveltuin op de website van je gemeente te kijken wat er mogelijk is in jou stad of wijk. Ook de wijk (groen) beheerder kan je verder helpen!
Naast geveltuintjes hebben ze in Vathorst ook zgn. ‘overtuintjes’. Die grenzen juist niet aan de gevel van de woning maar liggen aan de andere kant van de straat. Daar waar ruimte is wordt er groen toegepast en dat is in dit geval aan de overkant van de straat.
Hieronder nog wat voorbeelden van geveltuintjes !
Woon jij in de stad of in een kale straat zonder voortuinen? Leg dan ook een geveltuintje aan ! Naast dat de straat er een stuk groener en fleuriger uitziet zijn er nog veel meer voordelen aan het houden van een geveltuintje. We zochten ze even voor je op:
• De bladhoudende (klim)planten en struiken in je geveltuin zorgen voor isolatie en houden je huis lekker koel in de zomer en warm in de winter doordat ze de binnenwarmte vast houden.
• Geveltuintjes hebben een positief effect op de luchtkwaliteit doordat planten CO2 opnemen waardoor de lucht schoner wordt.
• Je haalt de natuur naar je straat. Je geveltuintje geeft nl. leefruimte, beschutting en voedsel aan bijen, vogels en vlinders!
Dus een geveltuin is goed voor mens en natuur. Hoe meer je varieert met je beplanting des te meer verscheidenheid aan insecten, vlinders en vogels je krijgt.
• Regenwater kan beter worden afgevoerd en ontzien de steeds vaker overbelaste riolering. Geveltuintjes helpen dan ook om wateroverlast te verminderen.
Hier in Amersfoort worden bijvoorbeeld speciale geveltuintjes dagen georganiseerd. Zo werden er dit voorjaar wel 75 geveltuinen aangelegd en opgeknapt en zo’n 6000 klinkers verwijderd in de historische binnenstad!
De eerstvolgende geveltuintjesdag is dit najaar op 3 oktober ook dan worden er er weer een heleboel geveltuinen gerealiseerd.
Mensen kunnen zich ook nu nog inschrijven voor een gratis biologisch geveltuintje via de website Lekker in je tuin die meedoet aan de landelijke operatie van Steenbreek. Operatie Steenbreek is een landelijke campagne die onder het motto: tegel eruit plant erin! veel steden in Nederland al heel wat groener heeft gemaakt.
Tips: geen tijd of zin om alleen aan de slag te gaan? Misschien zijn je buren wel net zo enthousiast en kan je samen aan de slag gaan om je buurt groener te maken. Heb je geen plek voor een geveltuintje? Je kan ook één of meerdere bloembakken voor je gevel plaatsen of aan je balkon hangen. Of zet wat plantjes in de grond rond een bestaande boomspiegel , de open plek rond de stam van een boom. Ook dit zijn manieren om je buurt groener en fleuriger te krijgen.
Zo zijn er in Amersfoort veel mensen die hun gevels verfraaien door potten, bakken en tonnen met planten op de stoep te zetten. Bankje erbij en zo kan je op een eenvoudige manier ook genieten van een ‘groene’ plek.
Als je eenmaal aan de slag kan met de beplanting van je geveltuintje dan heb je een heleboel mogelijkheden!
Je zult versteld staan hoeveel planten je kwijt kunt op een klein oppervlak.
Bloemen zijn natuurlijk altijd mooi of vlinder en insecten lokkende planten maar ook een paar bladhoudende planten zijn aan te raden. Zo is je geveltuin ook in de wintermaanden mooi groen.
We hebben een aantal planten voor je op een rijtje gezet die we tijdens onze wandelingen tegenkwamen.
Hou er rekening mee dat sommige planten het beter doen in de zon of juist in de schaduw.
Bekijk dus van tevoren op welke plek je geveltuin staat , in de schaduw- of zonkant van de straat?
Zonnige plek:
Stokroos (Alcea rosea)
Vrouwenmantel (Alchemilla mollis)
Ooievaarsbek (Geranium)
Kattenkruid (Nepeta)
Vedergras (Stipa)
Sierui (Allium)
Salie (Salvia)
Zon/ halfschaduw:
Klimroos Rosa ‘Alchymist’
Schaduwplek:
Leliegras (Liriope muscari)
Japanse annemoon/ Herfstanemoon (Anemone x hybrida)
Bosrank (Clematis)
Hortensia (Hydrangea )
Struikklimop (Hedera helix Arborescens)
Wolfsmelk (Euphorbia)
Keukenkruiden:
Lavendel
(Kruip)
Tijm
Rozemarijn
Laurier
Marjolein
Kies je voor struiken met bessen dan weet je zeker dat er vogels op af komen! De vogels eten niet alleen de bessen maar ook slakken en voorkomen daarmee dat er te veel slakken in je geveltuin komen.
• Vuurdoorn of Pyracantha coccinea
Deze geeft witte bloemen in mei en rode of gele bessen in het najaar. De bessen zijn dus zeer geliefd bij de vogels, door de gemene stekels is de vuurdoorn ook een ideale plek voor vogels om een nest in te bouwen waar ze beschermd zijn tegen vijanden.
• Klimop of Hedera
Is groenblijvend en klimt graag langs je gevel en kan eventueel in de (half-)schaduw staan. De bloemen verschijnen in de late herfst en zijn erg rijk aan nectar en zijn daarmee een belangrijke late voedselbron voor bijen en andere insecten. De vruchten zijn kleine, zwarte bessen die aan het eind van de winter rijpen. Ze zijn giftig voor mensen, maar een belangrijke voedselbron voor vogels.
• Kamperfoelie of Lonicera
Deze klimplant vraagt een beetje steun maar kan overal staan. Bloeit eind mei, in de kleuren wit, geel of roze en ruikt heerlijk! Een sterke zoetige geur, die vooral ’s avonds verspreid wordt. Daarmee lokken ze nachtvlinders die zorgen voor de bevruchting van deze mooie bloemen. De rode, blauwe of zwarte bessen die de kamperfoelie vormt zijn giftig voor de mens. Maar wel weer een lekker hapje voor de vogels!
• Hulst of Ilex aquifolium
Deze plant is het hele jaar door groen en kan in de schaduw staan, hij bloeit van mei tot juni met witte bloemen.
En hoewel ook deze bessen voor mensen giftig zijn geldt dit voor vogels weer niet.
Zoals elke tuin heeft ook een geveltuintje wat onderhoud nodig. Alle planten hebben water en voeding nodig vooral in het begin.
Plant ze daarom in tuin of potgrond waar voeding in zit als ze net zijn geplant en geef ze vooral in het begin regelmatig water. Liefst voor of nadat de zon onder is waardoor de wortels gestimuleerd worden om te groeien.
Ligt je geveltuin onder een afdakje zoals een balkon of dakoverstek, dan zal je tuin vaker water nodig hebben. Geef ook weer niet te snel water, pas als de bovenste laag droog is, en dan het liefst regenwater (uit de regenton). Zorg dat je per keer veel water geeft. Geef je vaak kleine beetjes water, dan wortelen de planten oppervlakkig en worden ze lui.
Natuurlijk moet je geveltuintje binnen de perken blijven en moet er af en toe wat bijgesnoeid worden .
Kies je voor lekkere keukenkruiden in je geveltuintje? Dan snoei je al door te plukken!
Maak het je zelf dus vooral niet te moeilijk met de aanleg van je geveltuin.
Wat betreft onderhoud je hoeft je geveltuin niet winterklaar maken. Dit betekent dat je pas in het voorjaar snoeit en daarna een laagje herfstbladeren op de bodem legt. Zo bescherm je de planten, verbeter je de bodemkwaliteit en bied je een overwinteringsplek voor insecten.
Al deze tips en meer voor de aanleg en het onderhoudt van je geveltuin vonden we vonden op de site van Groenebuurten
Lees ze dan ook zeker allemaal even door !
Hoewel ik zelf geen geveltuin heb maar een standaard voor- en achtertuin, heb ik wel wat planten die je ook in het lijstje met geschikte planten voor je geveltuin ziet staan. De struik klimop, wolfsmelk, hortensia, sierui, vrouwenmantel en het leliegras die staat nu trouwens prachtig in bloei!
Wij vinden het vooral heel mooi al die geveltuintjes in de stad en in de buurt. Het maakt een wandeling, zelfs door de straten de moeite waard! Jammer genoeg, was er al heel veel uitgebloeid toen ik afgelopen weekend ineens bedacht een rondje met mijn fototoestel te doen om er een blogpost van te maken. Toch hebben jullie denk ik wel een beetje een idee kunnen krijgen van een geveltuintje en hoe deze tuintjes de stad groener en fleuriger maken en hoe je er zelf mee aan de slag kunt gaan!
Een ander soort DIY dan je misschien van ons gewend bent maar wel eentje met blijvend resultaat!!
En laat het najaar nou net het ideale tijdstip is voor de aanleg van zo’n geveltuintje?
Happy green Monday!
